Cumhuriyet'e giden yolda tarihi adım: Mudanya Mütarekesi
Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Mudanya Belediyesi, Çekül Vakfı ve Bursa Okulu işbirliğiyle düzenlenen ‘Uluslararası Mudanya Mütarekesi ve Kültürel Miras Sempozyumu’, Mudanya’da başladı. Tirilye Kültür Merkezi’ndeki programa, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey’in yanı sıra Mudanya Kaymakamı Ayhan Terzi, Mudanya Belediye Başkanı Deniz Dalgıç, İl Kültür ve Turizm Müdürü Kamil Özer, kent konseylerinin başkanları, daire başkanları, şube müdürleri, yurt dışından ve yurt içinden çok sayıda akademisyen katıldı.
İki gün sürecek olan sempozyumun Onur Kurulu, Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, Bursa Uludağ Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ferudun Yılmaz ve Mudanya Belediye Başkanı Deniz Dalgıç’tan oluşuyor. Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanlığını ise Bursa Uludağ Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan üstlenirken, Sempozyum Düzenleme Kurulu’nda Bursa Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanı Güney Özkılınç, Mudanya Belediye Başkan Yardımcısı Baran Güneş, ÇEKÜL Vakfı Başkan Yardımcısı Mithat Kırayoğlu, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Keçiş, Düzce Üniversitesi’nden Doç. Dr. İsmail Yaşayanlar, Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Doç. Dr. Gürhan Yellice, Bursa Okulu’ndan Dr. Alper Can ve Uğur Ozan Özen yer aldı.
“MÜCADELEMİZ DİPLOMASI MASASINDA DA ZAFERLE SONUÇLANMIŞTIR”
Etkinliğin açılış töreninde konuşan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, bu yıl 102. yıldönümü olan Mudanya Mütarekesi’ni zengin içerikle hazırlanan programlarla kutladıklarını söyledi. Mudanya Mütarekesi’nin dünyada ilklerin yaşandığı bir mütareke olarak tarihe geçtiğini belirten Başkan Bozbey, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun temellerinin atıldığı, diplomatik zaferin yaşandığı Mudanya Mütarekesi’ni büyük bir gururla kutladıklarını ifade etti. Ortada sadece askeri başarının olmadığını anlatan Başkan Bozbey, “Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin doğuşuna giden yolda atılmış olan en önemli adımlardan birisidir. Mudanya’da 3 Ekim’de başlayan, 11 Ekim’de zaferle sonuçlanan mücadelenin sonucunda zafer elde edilmiştir. Büyük önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak başlattığı kurtuluş mücadelesi, Ankara’da TBMM’nin açılışıyla daha da güçlenmiştir. Sakarya Savaşı’nın da kazanılmasıyla birlikte 30 Ağustos 1922’de Dumlupınar Meydan Muharebesi’yle taçlanmıştır. Mudanya Mütarekesi’yle birlikte milli mücadelemiz diploması masasında da büyük bir zaferle sonuçlanmıştır” dedi.
“BU MÜCADELE YALNIZCA GEÇMİŞTE KALMIŞ BİR ZAFER DEĞİLDİR”
Elde edilen zaferin, Türkiye’nin batılı devletler tarafından eşit diplomatik aktör olarak kabul edilmesinde etkili olduğunu anlatan Başkan Bozbey, mütarekeyle Doğu Trakya’nın savaş yapılmadan kazanıldığını hatırlattı. Mudanya Ateşkes Anlaşması’nın Lozan’da görüşme masasının kurulması için de önem taşıdığını belirten Başkan Bozbey, “Mudanya Mütarekesi imzalanmamış olsaydı Lozan’da Barış Konferansı toplanamazdı. Birinci Dünya Savaşı’nın bittiği ilan edilemezdi. 17 Ekim 1922 tarihinde Bursa’da bulanan Mustafa Kemal Paşa’nın, ‘TBMM ordularının kazandığı kesin zaferin doğal sonucu olmak üzere toplanması yakın olan barış konferansında Türkiye Devleti, yalnız ve ancak TBMM Hükümeti tarafından temsil edilir’ sözleriyle ulusun tek temsilcisinin TBMM olduğunu vurgulaması, saltanatın da kaldırılması sürecini başlatmıştır. Milli mücadele döneminde fiili olarak ortaya çıkmış olan laik cumhuriyet rejiminin resmileşmesinin de önü açılmıştır. Batı cephesi komutanı olan İsmet İnönü, Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmasında diplomatik yetenekleri sayesinde kritik rol oynayan önemli bir liderdir. Mudanya’da yazılan onurlu tarihi anarken, şunu hatırlatmalıyız. Bu mücadele yalnızca geçmişte kalmış bir zafer değildir” dedi.
SEMPOZYUMDA ÖNEMLİ TARTIŞMALAR YÜRÜTÜLECEK
Mudanya’da imzalanan ateşkes anlaşmasının, yanı başımızda süregelen savaşlarla uluslararası hukuksuzluklar silsilesinin ışığında barışın değerini bir kez daha gösterdiğini ifade eden Başkan Bozbey, diplomasinin önemini hatırlatması açısından da önemli olduğunu dile getirdi. Başkan Bozbey, “Bu vesileyle başta ebedi Başkomutanımız Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere İsmet İnönü’yü, tüm kahramanlarımızı saygı ve minnetle anıyorum. Onların azmi ve fedakarlığı, milletimizin sonsuza dek bağımsız yaşamasının teminatıdır. İki gün boyunca Mudanya’da akademisyenlerimiz, tarihçilerimiz, kültürel miras uzmanları ve araştırmacılar bir araya gelerek tarihimize, kültürümüze ve ortak değerlerimize dair önemli tartışmaları beraberce yürütecekler. Mudanya Mütarekesi’nin anlamını ve kültürel mirasın korunması gerekliliğini genç nesillere aktarırken, barışın, birlikte yaşamanın ve dayanışmanın değerlerini yeniden hatırlayacağız. Bu buluşmaya katkı sunan herkese teşekkür ediyorum” dedi.
Mudanya Belediye Başkanı Deniz Dalgıç, Mudanya Mütarekesi’nin Lozan’ın ön sözü olduğunu belirtti. Mütarekenin önemini tekrar hatırlatmak ve 11 Ekim’de tüm Türkiye’de Mudanya Mütarekesi’nin kutlanması sağlamak amacıyla dolu dolu program hazırladıklarını söyleyen Dalgıç, “Mudanya Mütarekesi, dünyada benzeri olmayan, bir ilçede yapılmış tek ateşkes anlaşmasıdır. Mudanya Mütarekesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin bir resmi belgenin altına attığı ilk imzadır. Bütün Trakya’yı bir tek kurşun atmadan aldığımız anlaşmadır. Savaş alanlarında kazandığımız zaferin, masa başında da tekrar zaferle sonuçlandırıldığı yerdir. 9 günlük süreçtir. Asker diye düşündüğümüz insanların, diploması konusunda da becerili olduğunu; Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran iradenin her şeye geniş perspektiften baktığını anlatır. Böyle güzel biri günü anarken, böyle bir sempozyumun düzenlenmesinden büyük mutluluk duyduk. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum” dedi.
ÇEKÜL Vakfı Başkan Yardımcısı Mithat Kırayoğlu, Mudanya’nın doğal ve kültürel mirasının çok önemli olduğunu vurguladı. Marmara’nın incisi Mudanya’nın Türkiye’nin de en değerli kentlerinden olduğunu söyleyen Kırayoğlu, Cumhuriyet’in en önemli anı odağı olan mütarekenin de Mudanya’da bulunduğunu hatırlatarak, bu anıyı daha fazla zenginleştirmek için çalışacaklarını belirtti.
Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan, mütarekenin 102. yıldönümü dolayısıyla etkinliklerin düzenlendiğini hatırlattı. Barışın ve huzurun şehri Mudanya’yı daha kapsamlı bir şekilde ele almayı amaçladıklarını söyleyen Karabağ Arslan, Mudanya Mütarekesi’ni imzalayan Yunanistan, İtalya ve Fransa’dan da katılımcıların sempozyumda yer aldığını anlattı. Doç. Dr. Karabağ Arslan, Mudanya Mütarekesi’nin bu ülkelerde nasıl algılandığının da aktarılacağını söyledi.
“MUDANYA MÜTAREKESİ, ATEŞKESLER İÇERİSİNDE DEV BİR ATEŞKESTİR”
Sempozyumun konferans bölümü, Harvard Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Cemal Kafadar’ın konuşmasıyla başladı. Lozan’ın Türkiye üzerinde çalışma yapanların zihninde önemli bir yer edindiğini, Mudanya Mütarekesi’nin bir türlü o konuma gelemediğini söyleyen Kafadar, “Bugün ne düşünürsek düşünelim etrafımızdaki büyük yangınla ilgili. Bir ateşkes olsun istiyoruz. Mütareke, nihai ateşkes anlamına gelir. Mudanya Mütarekesi, ateşkesler içerisinde dev bir ateşkestir. 10 yıllık bir yangının ateşkesidir. 1912’de başlayan, aralıksız 10 yıl devam eden sürecin nihai ateşkesidir. TBMM ilk kez bir uluslararası anlaşmada taraf olarak söz sahibi olmuştur. Ve tanınıyor. Osmanlı Devleti’nin yerine yeni bir devletin geçtiğinin ilan edildiği noktadır” dedi.
Sempozyum, açılış konferansının ardından diğer oturumlarla devam etti. Gün boyu devam eden akademik bildirilerde, Prof. Dr. Ali Sait Liman, Prof. Dr. Odile Moreau, Prof. Dr. Mustafa Şahin, Prof. Dr. Saime Yüceer, Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu, Prof. Dr. Hatice Şahin, Prof. Dr. Sertaç Dokuzlu, Gerasimos Apostolatos, Vassileios Sakellaridis, Prof. Dr. Eugenia Mytilineou, Doç. Dr. İsmail Yaşayanlar, Dr. Alper Can, Prof. Dr. Behçet Kemal Yeşilbursa, Dr. Georgios Limantzakis, Raif Kaplanoğlu, Giovanni Cassano, Prof. Dr. Serhat Zaman, Prof. Dr. Uğur Bilgili, Prof. Dr. Sertaç Dokuzlu, Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan ve Dr. Öğrt. Üyesi Yusuf Ziya Karaaslan bilgiler paylaştı.
Etkinliklerin ilk günü, ‘Mavi Yeşil Mudanya’ isimli söyleşide Mithat Kırayoğlu, Cüneyt Pekman ve Ceyhun İrgil’in konuşmalarıyla son buldu.
