Kosova ve Arnavutluk arasında yer alan, Jakova ve Prizren’den başlayıp Kökes (Kukes)’e uzanan ve 745 Km2 alan Osmanlı toprak düzeni olan ve mülkiyeti hükümdara ait topraklar anlamı taşıyan “has”tan ismini alan ve bugün yaklaşık 61 bin 500 nüfusa sahip “Has Bölgesi” vardır.
Bu bölgeye “Kuru Has” da denmektedir.
Kara Drim ve Ak Drim arasında yer alması dolayısıyla da sınırları pek bellidir.
Bölge, 1389 sonrasında nüfus yerleştirilmesi ile şenlendirilmişti.
***
Bölge sınırları Balkan Savaşları sonrasında Londra’da 1913’te toplanan Büyükelçiler Konferansı’nda belirlenmiştir.
Tıpkı Sancak’ta olduğu gibi bu bölge de Arnavutluk ve Kosova arasında bölüştürülmüş ve kaderlerine müdahale edilmiştir.
20. yüzyıl başlarında bölünen Has Bölgesi aynı zamanda tecrit edilmiştir.
Bölge nüfusu da yarı yarıya azalmıştır.
***
Haslıları 1995’te Prizren Çarşısı’nda ilk kez görmüştüm.
Kadınları ön ve arkadan yere paralel bele bağlanan uzunca sopalara bağlı eteklerini giyiyorlardı.
Siyah saçları iki yana salık veya örgülü idi.
Bektaşi dergâhına uğradıklarını da biliyorum.
Kendilerine “has” kültürleri ve yaşayışları vardı.
Erkekleri keçe külah üzeri çoğunlukla kahverengi (toprak rengi) sarıklar bağlarlardı.
Geleneksel kıyafetleri üzerinde uzun gömlek giyerlerdi.
Pek sakal bırakmasalar da bir burumluk kaytan bıyıklıydılar.
26 yıl sonra bugün Prizren’de pek o kıyafetle dolaşanlar yok.
Ya Prizren’e gelmiyorlar ya da çoktan çağa ayak uydurdular.
Ayrı bir renktiler. O zamanlar bir türlü tanışma fırsatı bulamadım.
***
Has, aynı zamanda Kosova ve Arnavutluk arasında geçiş bölgesi…
Parçalanan Balkanlarda ilgimi bugüne kadar hep sınırlar belirlenirken akrabaları pek dikkate almayan bölünmeler çekti.
Bunlardan birisi hiç şüphesiz ki Karadağ ve Sırbistan ayrılırken Sancak’ın ikiye bölünmesidir.
Buna benzer insanı parçalayan bölünmeler Dobruca’da vardır.
Rodoplarda vardır.
Kuşkusuz Has’da da olmuştur.
***
Arnavut kahramanı George Kastriot veya İskender Bey’in de köklerinin bu bölgeden olduğu ifade edilir.
Bektaşilik, Halvetilik gibi farklı dergahlar ve ocakların olduğu bu bölge için araştırmalar yapılması gerekir.
Üniversitelerimize çok iş düşüyor.
İş adamlarımıza da burs destekleri ile üniversitelerimize şartlı bağış yapmaları gerekecek.
Has insanının çoğu gurbete çıkmış.
Fırıncılıkta pek mahirler. Ramazan taze pidesini herhalde en güzel bunlar yapar.
***
Gezip yazmak gerek.
Balkanlar için kütüphanede başlayan çalışmayı harita ve hayata taşımadıktan sonra bilgi yük olsa gerek.
1663 yılında Has bölgesini ziyaret eden Tivar Başpiskoposu Pjeter Mazrek “Bölgede Osmanlı Arnavutları yaşar” diyor.
Bir daha dönelim başa;
Tekkeleri ile dervişleri ile kıyafetleri ile Anadolu’dan bir parça olduğunu hemen anladığınız bu bölge pek öksüz bırakılmadı mı?
***
İslam Ansiklopedisi’nde Hoca Ahmet Yesevi’nin talebesi Saru Saltuk’un Dragaş’a yakın Plava, Yur, Paştrik Dağının tepesinde, Pirlepe köyünde makamları sayılır.
Bir başka deyişle baya şenlendirilmiş bir bölge…
Sarı Saltuk’un bu kadar makamının sayıldığı bölgenin araştırmalarda ihmal edilmesi tesadüf olmasa gerek.
Haydi kalın sağlıcakla…
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Abdullah ULUYURT
Türk’çe Yazılar: Has
Kosova ve Arnavutluk arasında yer alan, Jakova ve Prizren’den başlayıp Kökes (Kukes)’e uzanan ve 745 Km2 alan Osmanlı toprak düzeni olan ve mülkiyeti hükümdara ait topraklar anlamı taşıyan “has”tan ismini alan ve bugün yaklaşık 61 bin 500 nüfusa sahip “Has Bölgesi” vardır.
Bu bölgeye “Kuru Has” da denmektedir.
Kara Drim ve Ak Drim arasında yer alması dolayısıyla da sınırları pek bellidir.
Bölge, 1389 sonrasında nüfus yerleştirilmesi ile şenlendirilmişti.
***
Bölge sınırları Balkan Savaşları sonrasında Londra’da 1913’te toplanan Büyükelçiler Konferansı’nda belirlenmiştir.
Tıpkı Sancak’ta olduğu gibi bu bölge de Arnavutluk ve Kosova arasında bölüştürülmüş ve kaderlerine müdahale edilmiştir.
20. yüzyıl başlarında bölünen Has Bölgesi aynı zamanda tecrit edilmiştir.
Bölge nüfusu da yarı yarıya azalmıştır.
***
Haslıları 1995’te Prizren Çarşısı’nda ilk kez görmüştüm.
Kadınları ön ve arkadan yere paralel bele bağlanan uzunca sopalara bağlı eteklerini giyiyorlardı.
Siyah saçları iki yana salık veya örgülü idi.
Bektaşi dergâhına uğradıklarını da biliyorum.
Kendilerine “has” kültürleri ve yaşayışları vardı.
Erkekleri keçe külah üzeri çoğunlukla kahverengi (toprak rengi) sarıklar bağlarlardı.
Geleneksel kıyafetleri üzerinde uzun gömlek giyerlerdi.
Pek sakal bırakmasalar da bir burumluk kaytan bıyıklıydılar.
26 yıl sonra bugün Prizren’de pek o kıyafetle dolaşanlar yok.
Ya Prizren’e gelmiyorlar ya da çoktan çağa ayak uydurdular.
Ayrı bir renktiler. O zamanlar bir türlü tanışma fırsatı bulamadım.
***
Has, aynı zamanda Kosova ve Arnavutluk arasında geçiş bölgesi…
Parçalanan Balkanlarda ilgimi bugüne kadar hep sınırlar belirlenirken akrabaları pek dikkate almayan bölünmeler çekti.
Bunlardan birisi hiç şüphesiz ki Karadağ ve Sırbistan ayrılırken Sancak’ın ikiye bölünmesidir.
Buna benzer insanı parçalayan bölünmeler Dobruca’da vardır.
Rodoplarda vardır.
Kuşkusuz Has’da da olmuştur.
***
Arnavut kahramanı George Kastriot veya İskender Bey’in de köklerinin bu bölgeden olduğu ifade edilir.
Bektaşilik, Halvetilik gibi farklı dergahlar ve ocakların olduğu bu bölge için araştırmalar yapılması gerekir.
Üniversitelerimize çok iş düşüyor.
İş adamlarımıza da burs destekleri ile üniversitelerimize şartlı bağış yapmaları gerekecek.
Has insanının çoğu gurbete çıkmış.
Fırıncılıkta pek mahirler. Ramazan taze pidesini herhalde en güzel bunlar yapar.
***
Gezip yazmak gerek.
Balkanlar için kütüphanede başlayan çalışmayı harita ve hayata taşımadıktan sonra bilgi yük olsa gerek.
1663 yılında Has bölgesini ziyaret eden Tivar Başpiskoposu Pjeter Mazrek “Bölgede Osmanlı Arnavutları yaşar” diyor.
Bir daha dönelim başa;
Tekkeleri ile dervişleri ile kıyafetleri ile Anadolu’dan bir parça olduğunu hemen anladığınız bu bölge pek öksüz bırakılmadı mı?
***
İslam Ansiklopedisi’nde Hoca Ahmet Yesevi’nin talebesi Saru Saltuk’un Dragaş’a yakın Plava, Yur, Paştrik Dağının tepesinde, Pirlepe köyünde makamları sayılır.
Bir başka deyişle baya şenlendirilmiş bir bölge…
Sarı Saltuk’un bu kadar makamının sayıldığı bölgenin araştırmalarda ihmal edilmesi tesadüf olmasa gerek.
Haydi kalın sağlıcakla…