Tavuk-yumurta, faiz-enflasyon

Dilimizde esprili bir söz vardır hepimizin bildiği...

"Tavuk mu yumurtadan, yumurta mı tavuktan çıkar" diye!

Bazen şaşırtmak için çocuklarımıza sorar ve aldığımız cevaplara gülümseriz…

Kimi “tavuk yumurtadan” der, kimi de “yumurta tavuktan.”

Tek başına yeterli olmasa da kendilerince makul sebepleri vardır.

Tabii ki her ikisi de doğrudur, biri olmadan öteki de olmaz!

İkisi de birbirinin sebebidir, birbirinin tamamlayıcısıdır.

Tavuk olmadan yumurtanın, yumurta olmadan tavuğun olması mümkün değildir.

Tıpkı faiz ve enflasyonda olduğu gibi!

Son günlerde sıkça dinlediğimiz, faiz sebep enflasyon netice söylemi, maalesef yerine tam olarak oturmuyor, meramını tam olarak yansıtmıyor.

Faiz, hele de yüksek faiz, kabul edilebilecek, istenecek bir durum değildir, tabii ki mücadele edilmelidir.

Tedbir alınmadan piyasalar sahipsiz bırakılırsa sonu enflasyona, hatta yüksek enflasyona varabilir.

Bu da ülke ve ülke insanı için can sıkıcı ve can yakıcı bir durumdur.

Şu bir gerçek ki;

Faiz tek başına, enflasyonun nedeni değildir. Farklı sebepleri, farklı bileşenleri ve dengeleri vardır.

Bazen enflasyon faizi, bazen de faiz enflasyonu tetikleyebilir.

Birini biraz fazla kaçırırsan, abartırsan, diğerinin azmasına neden olabilirsin.

Başta huzur ve güven ortamı olmak üzere, diğer tüm dengeler gözetilmeli, faiz indirimleri sermayeyi ürkütüp kaçırmayacak ölçülerde alıştıra alıştıra hayata geçirilmeli…

Paranın; döviz ve diğer atıl enstrümanlar yerine, yatırım ve üretime yönlenmesi için doğru operasyonlar yapılmalıdır.

Bu dengeleri doğru kurup, koruyamazsanız; tüm enerjinizi tıpkı tavuk/yumurta örneğinde oluğu gibi faiz/enflasyon döngüsünde heba edersiniz.

***

Politika faizi iki kesimi yakından ilgilendirir;

Birincisi bankalar, ikincisi vatandaşı.

Bu iki kesim de politika faizi düştüğünde direk dövize yönelirler. Dolarizasyon had safhaya ulaşır.

Bu nedenle şu anda piyasalarda yapılmaya çalışılan, dolarizasyonu engellemekten başka bir şey değildir.

Faiz indirimleri henüz, piyasalara ve reel sektöre ulaşmış değildir. Sanayici, yatırımcı ve çiftçimiz ucuz krediye henüz ulaşamamaktadır.

Sanayici ucuz krediye ulaşıp yatırım yapsa bile, bunun istihdama, üretime ve ihracata yansıması zaman alacaktır.

Müsilaj ve köpük sadece agresif ve zoraki faiz indirimleriyle temizlenemez.

Allah korusun kabuk bağlayabilir. Bu yüzden sürecin doğru yönetilmesi ve ilave tedbirlerin alınması önemlidir.

Vatandaşa güven verdiğiniz sürece kimse dövize gitmez. Aksi halde piyasalarda kira sözleşmelerinden tutun her şey dövizle olur ki, bu da o ülke ekonomisinin iflası anlamına gelir.

Milli birlik ve güvenliğimiz tehdit altına girer.

***

Piyasalar, ekonomi yönetiminden; "enflasyondaki müsilajı da en kısa sürede temizleyeceğiz" diyen Sayın Cumhurbaşkanının bu söylemini destekleyecek adımları bekliyor.

Bu adımlar özel sektörle eşzamanlı, hatta özel sektörden önce devlet tarafından atılmalı, market/pazara örnek olmalıdır.

Bir milat belirlenmeli, başta Cumhurbaşkanlığı ve diğer devlet kurumları olmak üzere tüm kesimler, sıkı politikalar uygulamalı, israf ve harcamaların önüne geçilmelidir.

Kaynak ve kadro dağıtımında hakkaniyet ve liyakat kurallarına uyulduğu izlenimi kamuoyuna mutlaka ve ivedilikle hissettirilmelidir.

Milletimiz önündeki olumlu örneği takip edip mutlaka değerlendirecektir.

***

SÖZ:

Bir ömür boyu koşarsın, yetiştiğin sadece nasibindir!