Yazar Selim Erdoğan’ın 2020 yılında çıkan bu kitabı bize, bildiğimizi sandığımız ama aslında ayrıntılarını öğrenince konu hakkında ne kadar eksik olduğumuzu anlatan bir kitap…
Bu kitap: İstiklal Harbi’nde düzenli ordumuzun Yunan ordusuyla 1921 yılında yaptığı ve dokuz ayda yaşanan üç muharebeyi (I. ve II. İnönü muharebeleri, Kütahya-Eskişehir muharebeleri ve Sakarya Meydan Muharebesi) anlatıyor.
Sakarya, 1683 yılında başlayan geri çekilişin son noktasıydı. Mustafa Kemal Paşa, kurmayların görmediğini gördü ve ordumuzu hızla yenilmeden, iyice dağılmadan Sakarya’nın gerisine çekti. Dağılmadan sözünü bilinçli olarak kullandım. Zira geri çekilirken 30 bin askerimiz cepheden firar etmişti.
Sakarya’ya çekilen kuvvetlerimizi takip eden Yunan ordusunun duraksaması ile kuvvetlerimizin hızla yeni mevziler oluşturabilmesi için; silah, cephane ve asker açısından hızla takviye edilmesi için olağanüstü bir çaba harcanmıştır.
Pontus ve 6 Mart-17 Haziran 1921 tarihleri arasında Koçgiri isyanlarını bastıran Milis Binbaşı Topal Osman Ağa’nın komutasındaki 42. ve Binbaşı Hüseyin Avni Bey (Alpaslan) komutasındaki 47. Giresun gönüllü alayları da cepheye yetiştirildi.
Tekâlif-i Milliye (Millî Yükümlülükler ya da Ulusal Vergiler), Türk Kurtuluş Savaşı'nın dönüm noktalarından olan Sakarya Meydan Muharebesi öncesi ordunun ihtiyacını karşılamak ve Sakarya Savaşı'na hazırlanmak için Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'nın kanunla kendisine verilen yasama yetkisini kullanarak yayınladığı "Ulusal Yükümlülük" emirleridir. 7 Ağustos 1921'de yayınlanmış olup toplamı on maddedir:
-Her ilçede bir tane Tekâlif-i Milliye Komisyonu kurulacak.
-Halk, elindeki silah ve cephaneyi 3 gün içinde orduya teslim edecek.
-Her aile bir askeri giydirecek.
-Yiyecek ve giyecek maddelerinin %40'ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek.
-Ticaret adamlarının elindeki her türlü giyim eşyasının %40'ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek.
-Her türlü makineli aracın %40'ına el konacak.
-Halkın elindeki binek hayvanlarının ve taşıt araçlarının %20'sine el konacak.
-Sahipsiz bütün mallara el konacak.
-Tüm demirci, dökümcü, nalbant, terzi ve marangoz gibi iş sahipleri ordunun emrinde çalışacak.
-Halkın elindeki araçlar bir defaya mahsus olmak üzere, 100 kilometrelik mesafeye ücretsiz askeri ulaşım sağlayacak.
Tekâlif-i Milliye Emirleri, 7 ve 8 Ağustos 1921 günleri yayımlanmıştır ve on emirden oluşmaktadır. "Tekâlif-i Milliye Emirleri" çok kapsamlı olup bir taraftan aynı vergi mahiyetindeki uygulamayı içermekte, diğer taraftan da hizmet vergisi mahiyetindeki uygulamayı öngörmektedir.
Klasik muharebelerin aksine geri çekilmek zorunda kalan ordu savaş alanını terk etmez. Mustafa Kemal burada savaş tarihine geçen bir strateji uygular; “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır.”
Yunan subayları şaşkınlıklarını anılarında şöyle anlatırlar: “Ele geçirdiğimiz tepe ve siperden çekilen Türkler, hemen uygun yere siper kazıp savaşmaya devam ediyorlar.”
Selim Erdoğan, 22 gün ve gece boyunca savaşılan alanı gezmiş, siperleri bulmuş, gün gün yapılan savaşları haritalandırmıştır.
Erdoğan, Genelkurmay’ın bugüne kadar yapmadığı bir şeyi de açığa çıkarmıştır; ‘kayıplar’! Genelkurmay, 6 bin kayıp olduğunu yazmaktadır. Geri çekilme esnasında şehit olanların cenazeleri gömülmeden geride kalmıştır. Şehitlerin cenazeleri ya köylülerin inisiyatifiyle ya da Yunanlıların isteğiyle gömülmüştür. Maalesef bu şehitler kayıtlara kayıp olarak geçmiştir. Erdoğan, onlarca şehitliği bulmuştur.
Sakarya Savaşı’nın yapıldığı alan milli park ilan edilmişse de maalesef toplumumuza tanıtılmamıştır. Oysa hem büyüklerin hem de okulların mutlaka gezi düzenlemesi gereken bir alandır.
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
KİTAP DÜNYASI
Sakarya: Türk Bitti Demeden Bitmez
Yazar Selim Erdoğan’ın 2020 yılında çıkan bu kitabı bize, bildiğimizi sandığımız ama aslında ayrıntılarını öğrenince konu hakkında ne kadar eksik olduğumuzu anlatan bir kitap…
Bu kitap: İstiklal Harbi’nde düzenli ordumuzun Yunan ordusuyla 1921 yılında yaptığı ve dokuz ayda yaşanan üç muharebeyi (I. ve II. İnönü muharebeleri, Kütahya-Eskişehir muharebeleri ve Sakarya Meydan Muharebesi) anlatıyor.
Sakarya, 1683 yılında başlayan geri çekilişin son noktasıydı. Mustafa Kemal Paşa, kurmayların görmediğini gördü ve ordumuzu hızla yenilmeden, iyice dağılmadan Sakarya’nın gerisine çekti. Dağılmadan sözünü bilinçli olarak kullandım. Zira geri çekilirken 30 bin askerimiz cepheden firar etmişti.
Sakarya’ya çekilen kuvvetlerimizi takip eden Yunan ordusunun duraksaması ile kuvvetlerimizin hızla yeni mevziler oluşturabilmesi için; silah, cephane ve asker açısından hızla takviye edilmesi için olağanüstü bir çaba harcanmıştır.
Pontus ve 6 Mart-17 Haziran 1921 tarihleri arasında Koçgiri isyanlarını bastıran Milis Binbaşı Topal Osman Ağa’nın komutasındaki 42. ve Binbaşı Hüseyin Avni Bey (Alpaslan) komutasındaki 47. Giresun gönüllü alayları da cepheye yetiştirildi.
Tekâlif-i Milliye (Millî Yükümlülükler ya da Ulusal Vergiler), Türk Kurtuluş Savaşı'nın dönüm noktalarından olan Sakarya Meydan Muharebesi öncesi ordunun ihtiyacını karşılamak ve Sakarya Savaşı'na hazırlanmak için Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'nın kanunla kendisine verilen yasama yetkisini kullanarak yayınladığı "Ulusal Yükümlülük" emirleridir. 7 Ağustos 1921'de yayınlanmış olup toplamı on maddedir:
-Her ilçede bir tane Tekâlif-i Milliye Komisyonu kurulacak.
-Halk, elindeki silah ve cephaneyi 3 gün içinde orduya teslim edecek.
-Her aile bir askeri giydirecek.
-Yiyecek ve giyecek maddelerinin %40'ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek.
-Ticaret adamlarının elindeki her türlü giyim eşyasının %40'ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek.
-Her türlü makineli aracın %40'ına el konacak.
-Halkın elindeki binek hayvanlarının ve taşıt araçlarının %20'sine el konacak.
-Sahipsiz bütün mallara el konacak.
-Tüm demirci, dökümcü, nalbant, terzi ve marangoz gibi iş sahipleri ordunun emrinde çalışacak.
-Halkın elindeki araçlar bir defaya mahsus olmak üzere, 100 kilometrelik mesafeye ücretsiz askeri ulaşım sağlayacak.
Tekâlif-i Milliye Emirleri, 7 ve 8 Ağustos 1921 günleri yayımlanmıştır ve on emirden oluşmaktadır. "Tekâlif-i Milliye Emirleri" çok kapsamlı olup bir taraftan aynı vergi mahiyetindeki uygulamayı içermekte, diğer taraftan da hizmet vergisi mahiyetindeki uygulamayı öngörmektedir.
Klasik muharebelerin aksine geri çekilmek zorunda kalan ordu savaş alanını terk etmez. Mustafa Kemal burada savaş tarihine geçen bir strateji uygular; “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır.”
Yunan subayları şaşkınlıklarını anılarında şöyle anlatırlar: “Ele geçirdiğimiz tepe ve siperden çekilen Türkler, hemen uygun yere siper kazıp savaşmaya devam ediyorlar.”
Selim Erdoğan, 22 gün ve gece boyunca savaşılan alanı gezmiş, siperleri bulmuş, gün gün yapılan savaşları haritalandırmıştır.
Erdoğan, Genelkurmay’ın bugüne kadar yapmadığı bir şeyi de açığa çıkarmıştır; ‘kayıplar’! Genelkurmay, 6 bin kayıp olduğunu yazmaktadır. Geri çekilme esnasında şehit olanların cenazeleri gömülmeden geride kalmıştır. Şehitlerin cenazeleri ya köylülerin inisiyatifiyle ya da Yunanlıların isteğiyle gömülmüştür. Maalesef bu şehitler kayıtlara kayıp olarak geçmiştir. Erdoğan, onlarca şehitliği bulmuştur.
Sakarya Savaşı’nın yapıldığı alan milli park ilan edilmişse de maalesef toplumumuza tanıtılmamıştır. Oysa hem büyüklerin hem de okulların mutlaka gezi düzenlemesi gereken bir alandır.