Bursa'nın Temaşahaneleri

2005 yılından itibaren tiyatro hayat kaynağım. Yaz mevsimi gelince büyük bir boşluğa düşüyorum. Oyun okumak çare olmuyor. Tiyatroya sezon boyunca emek verenler tatile çıkmış. Tiyatro seyircisinin tatili yok. Kapalı olan salonların önünde geçerken içim burkuluyor. Çaresiz hastalığa yakalanmış gibi tiyatroların çevresinde dolaşıyorum. Ne yapacaksın, kaderim bu! Zeki Demirkubuz’un Masumiyet filminde, Bekir’in (Haluk Bilginer) söylediği gibi ‘uzun hikâye, karışık’.

1879’dan bu yana geçen 146 yılda, Bursa’da faaliyet gösteren temaşahanelerin yani tiyatro salonlarının güncellenmiş listesi…

Önce şunu söylemek istiyorum. Bursa’nın en iyi beş tiyatro sahnesi: Ahmet Vefik Paşa Sahnesi, Nâzım Hikmet Kültürevi Sahnesi, Uğur Mumcu Sahnesi, Osmangazi Salonu ve Orhangazi Salonu’dur.

Bursa Devlet Tiyatrosu’ndaki Ahmet Vefik Paşa Sahnesi ve Tayyare Kültür Merkezi’ndeki sahnenin en güzel tarafı ise, merdiven çıkmadan, yol yürümeden çok rahat şekilde Atatürk Caddesi’nden salona ulaşılmasıdır. Bursa Devlet Tiyatrosu’ndan içeri girdiğimde içimde kelebekler uçuşuyor, evime girmiş gibi hissediyorum.

Bir; Ahmet Vefik Paşa Sahnesi (Bursa Devlet Tiyatrosu).

İki; Feraizcizade Mehmet Şakir Oda Tiyatrosu (Bursa Devlet Tiyatrosu).

Üç; Dede Efendi Salonu (Önceki adı Eğitim Araçları Gösteri Salonu).

Dört; Tayyare Kültür Merkezi (Bursa Büyükşehir Belediyesi). Buradaki sahneye Feyha Çelenk’in adı verilmeli. Bu sene 80 yaşında.

Beş; Eski Çocuk Sanatevi, eski Zabıta binasında 1998 yılında açıldı. BKSTV Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu ve Bursa Şehir Tiyatrosu kullandı. 2012 yılında, büyükşehir belediyesinin o dönemki kültür yönetiminin yanlış kararının sonucu olarak on yıllığına Bursa Kültür ve Sanat Derneği’ne verildi. 2023 yılında yeniden düzenlenerek Oda Tiyatrosu adıyla açıldı. Sadece bir yıl kullanılabildi. Tuvaletlerinde problem olunca kullanıma kapandı. 2024’de yapılan yerel seçimlerden sonra yeni kültür yönetimi binanın, Yıldırım Mayruk Tekstil ve Moda Tasarım Atölyesi olacağı yönünde karar verdi. Bu 100 kişilik salonun ne olacağı belirsiz. Tiyatro olarak devam edecek mi, yoksa konferans salonu olarak mı kullanılacak kimse bir şey söylemiyor. (Bursa Büyükşehir Belediyesi).

Altı; Açık Hava Tiyatrosu (Bursa Büyükşehir Belediyesi).

Yedi; Atatürk Kültür Merkezi Merinos Yerleşkesi (eski adı AKKM Kongre ve Kültür Merkezi) Osmangazi Salonu (Bursa Büyükşehir Belediyesi). Burası açıldıktan kısa süre sonra, orta kısımdaki A sırasındaki koltuklar, sahneye yakın olduğu gerekçesiyle kaldırılmıştı. Balkonlar kötü inşa edildiği için bin 600 kişilik salonda neredeyse 500 koltukta ses ve görme konusunda problem yaşanmaktadır.

Sekiz; Atatürk Kültür Merkezi Merinos Yerleşkesi Orhangazi Salonu (Bursa Büyükşehir Belediyesi). Yukarıda saydığım benzer problem buradaki salonda vardır.

Dokuz; Bursa Kent Müzesi Açık Hava Sahnesi (Bursa Büyükşehir Belediyesi).

On; Adile Naşit Tiyatrosu (Yıldırım Belediyesi). Eski adı Berna Yılmaz Çocuk Tiyatrosu’ydu. Yıldırım Belediyesi’nin kullandığı Adile Naşit Sahnesi ise, sadece tiyatro salonu olarak inşa edilmiş Bursa’daki tek mekândır. Küçüktür, bakımsız kalmış, mahaller arasında kaldığı için gözden uzaktır. Binanın dışı, fuayesi, koltukları, sahnesi, kulisi elden geçirilse şehrin doğusunun en güzel tiyatro salonu olabilir. Yıldırım Belediyesi’nin kültür politikası zayıf kaldığı için burası böyle kaldı.

On bir; Barış Manço Kültür Merkezi (Yıldırım Belediyesi). İsmail Hakkı Edebali zamanı sehpa koyabilmek için A sırasındaki koltuklar kaldırılmıştı. Oktay Yılmaz zamanı bütün koltuklar, yer döşemeleri yenilendi. Nedense, koltuklara numara vermeyi unuttular.

On iki; Konak Kültürevi (Nilüfer Belediyesi).

On üç; Uğur Mumcu Sahnesi (Nilüfer Belediyesi). Burasının koltuklarının ve ışık sisteminin elden geçmesi gerekiyor.

On dört; Nâzım Hikmet Kültürevi (Nilüfer Belediyesi). Balkondan oyun seyretmek problemli.

On beş; Ormandaki Kulübe Sahnesi (Nilüfer Belediyesi). Olağanüstü bir mekân.

On altı; Ayşe Selen Deneme Sahnesi (Nilüfer Belediyesi).

On yedi; Müjdat Gezen Sanat Merkezi (Nilüfer Belediyesi). Müjdat Gezen tarafından, 2011 yılında kısa süre kullanıldıktan sonra, Nilüfer Belediyesi girişindeki çocuk eğlence alanına ruhsat vermediği için 2012 yılında kapandı. Tiyatrocu Eray Soykan burasını kullanmak istedi. Ancak çabası sonuçsuz kaldı. Bursa Barosu 2019 yılında, stajyer eğitim yeri yapmak istedi. Nilüfer Belediyesi, 2022 yılında binayı elden geçirmeye başladı. Cumhuriyet Kültür Merkezi adıyla açılacaktı. 2024’deki yerel seçimlerden sonra başkan değişince proje iptal edildi. Aynı yıl Bursa Devlet Tiyatrosu binayı elden geçirip kullanmak için girişimde bulundu. Binanın tamamen yıkılarak yeniden inşa edilmesi daha doğru bir seçenek olarak önümüzde duruyor.

On sekiz; Nilüfer Sahnesi (Özel).

On dokuz; BAOB Sahnesi (Akademik Odalar Birliği).

Yirmi; Kafa Sahne (Özel)

Yirmi bir; Arena Sahne Blackbox deneme sahnesiydi. 2019-2024. Aynı yeri Mavi Balon kiraladı. Adı Mavi Sahne oldu. (Özel)

Yirmi iki; Ekim Sanat Sahnesi (Özel).

Yirmi üç; Aspera Sahne (Özel).

Yirmi dört; Bursa Sanat Tiyatrosu Sahnesi (Özel).

Yirmi beş; Mete Cengiz Kültür Merkezi (Uludağ Üniversitesi).

Yirmi altı; Görükle Kültür Merkezi (Çağdaş Eğitim Kooperatifi).

Yirmi yedi; Uğur Mumcu Kültür Merkezi (Mudanya Belediyesi).

Yirmi sekiz; Podyum Sanatmahal (Podyum Park AVM).

Yirmi dokuz; Das Das Sahne (Down Town AVM).

Otuz; Cemil Meriç Kültür Merkezi, 2019, (Gemlik Belediyesi)

Otuz bir; Kazım Barış Çokan Kültür Merkezi (eski Beldeşan Sineması) 2012 yılında yıkıldı. Mustafakemalpaşa Kültür Merkezi 2023 yılında açıldı. (Mustafakemalpaşa Belediyesi).

Otuz iki; Burç Kültür ve Gösteri Merkezi Doğuş Sahnesi. (Özel)

Otuz üç; BKSTV Sahnesi (Vakıf). Artık oyun oynanmıyor, depo olarak kullanılıyor.

Otuz dört; Şükran Yemişçioğlu Kültür Merkezinde (eski sinema). Burası bir süredir kullanılmıyor. Bir başka yerde, Ergün Koç Kültür Merkezi 2024 yılında, açıldı (Karacabey Belediyesi).

Otuz beş; Fethiye Kültür Merkezi (Uludağ Üniversitesi)

Otuz altı; Osmangazi Kent Meydanı, Gösteri Merkezi, 2024. (Osmangazi Belediyesi).

Otuz yedi; Gaga Sahne, 2025 (Özel).

Yıkılanlar:

Otuz sekiz; Elmasbahçeler Kültür Merkezi (iki salon) (Osmangazi Belediyesi, 1995-2016). İlk adı, Osmangazi Belediyesi Kültür ve Sanat Merkezi’ydi.

Otuz dokuz; Akpınar Kültür Merkezi (iki salon) (Osmangazi Belediyesi, 1998-2019.). İlk adı, 1050 Konutlar Kültür Merkezi’ydi.

Kırk; Ahmet Vefik Paşa'nın yaptırdığı "Tiyatro" binası. (Valilik, 1879-1916).

Kırk bir; Muallimler Birliği Salonu (İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 1925-1930).

Kırk iki; Şark Tiyatrosu - Şafak Tiyatrosu. (Özel, 1912-1932)