Bursa Milletvekili Pala: "UEDAŞ özelleştirmesinin gerçek bedelini kim ödüyor?"
Özelleştirme sonrası hızla kabaran faturalar, “karartılmış” fiyat kalemleri, yabancı sermayeye devirle doğan ulusal güvenlik endişeleri, mahkeme kararlarına rağmen çözülemeyen taşeron işçi mağduriyeti ve ölümle sonuçlanan iş kazalarının yarattığı ağır tabloya dikkat çekilen soru önergesine, Mart ayından beri Bakanlık tarafından yanıt verilmedi.
Açıklamasında öncelikle tüketici mağduriyetine odaklanan Kayıhan Pala, “UEDAŞ bölgesinde vatandaşın eline geçen faturada dağıtım, kayıp‑kaçak, TRT payı gibi kalemler tek başlık altında toplanıyor; şeffaflıktan eser yok. TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası’nın yükselen uyarılarına karşın Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) ve Bakanlığın bu karartmaya göz yumması, tüketici hakkı kavramının ortadan kaldırılması anlamına geliyor” dedi. Pala, önergesinde faturaların kalem kalem gösterilmesi için bir düzenleme yapılıp yapılmayacağının açıklanması gerektiğini vurguladı ve ekledi: “Enerji birim bedellerinin düştüğü dönemlerde bile dağıtım bedeli artmaya devam ederken UEDAŞ’ın son beş yılda ne kadar kâr ettiği, devletin indirimlerini niçin vatandaşa yansıtmadığı açıklığa kavuşturulmalı.”
Stratejik altyapının yabancı sermayeye devri konusunu da gündeme getiren Pala, UEDAŞ hisselerinin 2022’de İngiliz ACTIS firmasına geçmesinin veri gizliliği ve ulusal enerji güvenliği açısından sorgulanmaya muhtaç olduğunu belirtti: “Şirket, Türkiye’nin en kritik sanayi koridoruna enerji sağlıyor; şebeke verileri, arıza‑bakım protokolleri, tüketim profilleri artık Londra merkezli özel bir fonun elinde. Bu devir sürecinde devletin hangi güvenlik kriterlerini, hangi denetim raporlarını baz aldığını bilmeden ‘enerji bağımsızlığından’ söz edemeyiz. Enerji altyapısı devrinin güvenlik analizi, lisans yenileme koşulları ve olası yaptırım senaryoları ayrıntılı biçimde kamuoyuyla paylaşılmalıdır.”
Önergede şirket bünyesinde veya taşeron şirket kılıfı altında çalıştırılan işçilerin mağduriyetlerine ayrıntılı şekilde değinen Pala, Bursa 12. İş Mahkemesi kararlarına rağmen alt taşeron modelinin sürdürüldüğünü ve mahkemenin “gerçek işveren UEDAŞ’tır” hükmüne karşın işçilerin işe iade edilmediğini kaydetti. Pala, “Ücret farklarını ve tazminatlarını talep eden emekçiye kapı gösteren, NACE kodunu değiştirip işçilerin sosyal güvenlik primini düşüren, 36 saatlik vardiyayla ölüme sürükleyen bir düzen varsa, bunun adı köleleştirmedir” dedi. CHP’li milletvekili, Bakanlığa hem uygulanmayan yargı kararlarının gereğini yapmak hem de taşeron istismarını ortadan kaldırmak için acil düzenleme çağrısında bulundu.
UEDAŞ bünyesinde çalışırken 2024 Kasım’ında 30 saati bulan kesintisiz çalışma sonrası iş kazasında hayatını kaybeden İhsan Ulu ile 2025 Şubat’ında yüksek voltaj altında çalışırken akıma kapılarak can veren Oktay Solar’ı hatırlatan Pala, “Bu trajedileri ‘talihsizlik’ diye tanımlamak mümkün değil; uzun mesailer, bakımsız araçlar, donanım eksikliği gibi ihlaller UEDAŞ’ta kronik hale gelmiş durumdadır. UEDAŞ bünyesinde son beş yılda kaç ölümlü iş kazası görüldü, Bakanlık tarafından hangi denetimler yapıldı ve bunlara karşılık hangi yaptırımlar uygulandı?” diye sordu; söz konusu ölümlerin çalışma koşullarındaki sorunlar yüzünden beklenen olaylar olması nedeniyle iş kazası olarak değil, iş cinayeti olarak tanımlanması ve EPDK’nın da konuyla ilgili tutumu ve yaptırımlarının da açıklığa kavuşturulması gerektiğini belirtti.
Pala, ayrıca kesintisiz enerji vaadinin yerine getirilmediğini de vurguladı ve “özelleştirme sürecinde altyapı yatırımları ve hizmet kalitesinin artacağı iddiaları ortada dolaşırken, özelleştirme sonrasında bölgede sık sık yaşanan elektrik kesintileri hem üreticiyi hem hane halkını mağdur ediyor. Beş yılda UEDAŞ’ın yaptığı yatırımın tutarını, kesinti süreleriyle karşılaştıran bir kamu raporu sunulmalıdır” dedi. Pala, fatura ödeyemediği için elektriği kesilen abone sayısının, dağıtım bölgesindeki kamu teşviklerinden elde edilen haksız avantajın ve bu teşviklerin kamuya maliyetinin de netlik kazanması gerektiğini belirtti.
CHP milletvekili Kayıhan Pala, basın açıklamasına şu sözlerle son verdi: “Özelleştirme, kamunun denetim imkânını, tüketicinin şeffaf fatura talebini ve işçinin can güvenliğini ortadan kaldırıyor. Bakanlık bu sorulara ayrıntılı olarak yanıt vermek zorundadır. Yüksek faturaların, yetersiz hizmetin, stratejik altyapı devri sonucu oluşan ulusal risklerin, işçi hakkı gaspının ve iş cinayetlerinin siyasi sorumluluğu Enerji Bakanlığı’nın omuzlarındadır. UEDAŞ özelleştirmesi sonrası yaşanan sorunlar ve karşılaşılan riskler, örtbas edilemeyecek kadar yaşamsal önemdedir.”
